مدلسازی سیستم منابع آب به کمک پویایی سیستمها؛ مطالعه موردی شهر تبریز

تبریز با جمعیتی بالغ بر 5/1 میلیون نفر در حال حاضر از جمله شهرهای صنعتی و مهم در کشور محسوب می شود که با توجه به رشد روز افزون جمعیت و رشد و توسعه اقتصادی میزان مصرف آب در آن در حال افزایش است و سالانه با روند صعودی کمبود آب مواجه هستیم. در این پروژه سیستم آب شهری تبریز با استفاده از پویایی سیستم شبیه سازی شده است و ارتباط بین عوامل موثر بر ساختار آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. پارامترهای موثر بر سیستم آب تبریز عبارتند از: منابع تولید آب (سطحی و زیرزمینی)، عوامل موثر بر مصرف (افزایش جمعیت، رشد و توسعه مراکز صنعتی، گسترش سالانه فضای سبز و سایر مصارف)، عوامل مدیریتی از جمله مدیریت تامین و تقاضا و نیز فاکتور سود به هزینه برای شرکت آب و فاضلاب با توجه به اعمال سناریو های مدیریتی است. سناریوهای مدیریت تامین بصورت سرمایه گذاری برای اصلاح شبکه به منظور کاهش میزان نشت و نیز از طریق انتقال آب از سایر حوضه ها اعمال شده است. هر دو راه حل مدیریتی نشان دهنده کاهش در میزان کمبود آب در سطح شهر هستند. سناریو های مدیریت تقاضا از طریق سرمایه گذاری برای نصب لوازم کاهنده در منازل و نیز افزایش نرخ آب بها در نظر گرفته شده اند. افزایش قیمت آب سبب کاهش میزان مصرف (تقاضا) شده و لذا میزان کمبود آب کاهش می یابد. نصب لوازم کاهنده می تواند تا 26% سبب کاهش میزان مصرف در واحدهای مسکونی گردد. همچنین مدل می تواند تاثیر گسترش درصد پوشش سیستم فاضلاب را در سطح شهر بر روی تراز آب زیرزمینی بررسی کند که طبق نتایج به دست آمده با افزایش درصد مناطق تحت پوشش سیستم فاضلاب سطح تراز آب زیرزمینی به علت کاهش میزان آبهای بازگشتی، کاهش می یابد. ولی از طرف دیگر آب جمع آوری شده از طریق سیستم فاضلاب می تواند برای مصارف فضای سبز و کشاورزی استفاده شود. در حالت کلی مدل شبیه سازی شده می تواند ابزار مناسبی برای مدیران و تصمیم گیران جهت اجرای برنامه های مدیریتی باشد و متدولوژی به کار رفته در آن برای کاربرد در سایر حوضه ها و مناطق از جمله نواحی نیمه خشک قابل استفاده است.